Srpski
Državni novac koji se troši u medijima je važan deo ukupnog medijskog tržiša i ima uticaj na održivost medija i njihove uredničke politike. Kroz različite mehanizme finansiranja medija, od kojih su dva osnovna konkursno finansiranje i javne nabavke medijskih usluga, procena je da se godišnje troši najmanje 2,2 milijarde dinara (oko 19 miliona evra) budžetskog novca, objavio je BIRN.
Najnovije BIRN-ovo istraživanje Transparentnost pod lupom: Javne nabavke za medijske usluge donosi analizu potrošnje gotovo milijardu dinara javnog novca za usluge oglašavanja državnih institucija, administracije i javnih preduzeća.
Analiza preko 300 ugovora, dostupnih na Portalu javnih nabavki, pokazuje da su mediji s tabloidnom uređivačkom politikom, najveći prekršioci etičkog kodeksa, dobili značajan deo novca.
Najnoviji predlog izmena Zakona o oglašavanju, koji nije uključio pitanje državnog oglašavanja, medijska udruženja smatraju za još jednu propuštenu priliku da se ova oblast sistemski uredi.
Nespremnost države i nadležnih ministarstava da se ovo pitanje stavi na sto, ne samo prilikom izmene ovog već i Zakona o javnim nabavkama, govori u prilog tezi da je oglašavanje jedan od mehanizama uticaja na medije i medijsko tržište.
Tanja Maksić, autorka istraživanja o javnim nabavkama za medijske usluge kaže da je obrađeno 307 ugovora iz 2023. i prve polovine 2024. godine, ukupne vrednosti od skoro milijardu dinara.
„Podaci ukazuju na to da su najveći dobitnici budžetskog novca mediji tabloidne orijentacije, koji su u prethodnim istraživanjima identifikovani kao najveći prekršioci etičkih novinarskih standarda. Tako su oni dobili najmanje 268 miliona dinara kroz javne nabavke direktno. Na primer, samo Državna lutrija Srbije je na oglašavanje izdvojila oko 200 miliona dinara, od čega je najveći ugovor otišao Medijskoj mreži Srbije, izdavaču tabloida Srpski telegraf“, dodaje Maksić.
Takođe, marketinške agencije, koje posreduju u distribuciji budžetskog novca prema medijima, u proseku dobijaju veće ugovore od pojedinačnih medija. Ova praksa potrošnje otežava praćenje novca jer se, u odsustvu izveštaja o potrošnji, finalni korisnici javnog novca ostaju nepoznati.
Celo istraživanje dostupno je na portalu BIRN-a.